99 Soruda Türk Nazire Edebiyatı-Çözümler
Nazire, bir şiire başka bir şairin aynı konu ve vezin,
kafiye veya redifle yazılan şiirlerin genel adıdır.
2. Nazire hangi
kelimeden türemiştir?
Nazire eş ve benzer anlamına gelen nazîr kelimesinden
türemiştir.
3. Nazirenin diğer
adı nedir?
Cevap
4. Nazire, Türk
Edebiyatına hangi edebiyattan geçmiştir?
Fars edebiyatından.
5. Nezair ne
demektir?
Nazireler demektir.
6. Nazire-gû ne
demektir?
Nazire yazan şair demektir.
7. Arap edebiyatında
nazireler ilk kez hangi dönemde görülmeye başlanır?
Cahiliye döneminde.
8. Arap edebiyatında
nazire yerine hangi terimler kullanılmıştır?
Arap edebiyatında nazire karşılığı olarak önce mu’âraza,
ihtiza, muhâkât; sonraları ise taklid, nazîr, mesîl terimleri kullanılmıştır.
9. Mu’âraza ne
demektir?
Taklit etmek demektir.
10. Hangi ünlü arap
şairinin Kur’an-ı Kerîm’e nazire yazdığı iddia edilmiştir?
Mütenebbi
11. Fars edebiyatında
ilk nazire örnekleri kaçıncı yüzyılda görülmeye başlamıştır?
Fars edebiyatında ilk nazire örnekleri 12. yüzyıldan itibaren
görülmeye başlar.
12. Fars edebiyatında
nazire yerine hangi terimler kullanılmıştır?
Cevap, istikbal, tazmin
13. Genceli
Nizami’nin hamsesini oluşturan mesnevilere nazire yazan İranlı şairler
kimlerdir?
Emîr Hüsrev-i Dihlevî
Hâcû-yı Kirmanî
Şemsettin Kâtibî
Abdurrahman-ı Câmî
Hâtifî
Feyzî-i Hindî
14. İran Edebiyatında
en çok tanzir edilen mensur eser hangisidir?
Sa’dî’nin Gülistanıdır.
15. Gülistan’a kimler
nazire yazmıştır?
Muiniddin-i Cüveyni
Ubeydi Zakani
Mecd-i Hafi
Camî
Kemalpaşazade
Kaan-ı Şirazî
Rıza Kulı Han Hidayet
Ali Ekber-i Ferâhâni
Edib-i Kirmanî
16. Zemin şiir nedir?
Örnek alınarak benzer şiir yazılan şiire zemin şiir veya
vasıta şiir denir.
17. Serikat-ı şi’riye
nedir?
Bir şairin kendisinden önce söylenmiş bir düşünceyi ya da
hayali aynı üslupla ifade etmesi önemli bir kusurdur ve bu tür kusurlara klasik
edebiyatta serikat-ı şi’riye denir.
18. Nakîze ne
demektir?
Nakîze, bir şiir esas alınarak aynı vezin ve kafiyede, fakat
anlamca zıt konuda olan ve bir nevi zemin şiire reddiye olarak yazılan şiirlere
denmektedir. Arap şiirinde yaygın olan nakîze şiirimizde rağbet görmemiştir.
19. Reddiye ne
demektir?
Reddiye, bir inanç ve düşünceye karşı çıkıp delil ve
dayanaklarını çürütmek amacıyla kaleme alınan eserlerin genel adıdır.
20. Reddiyenin en
yoğun görüldüğü yüzyıl hangisidir?
16. yüzyıl
21. Müşâ'are ne demektir?
Aynı zamanda söylenen şiir demektir.
22. Bir beyit veya
mısraı bir şairin, diğer beyit veya mısraı başka bir şairin söylediği gazele ne
denir?
Gazel-i müşterek
23. Tehzîl ne
demektir?
Çok iyi bilinen bir şiiri zemin alarak onunla aynı vezin ve
kafiyede fakat mizahi tarzda yazılmış şiire tehzil denir.
24. Nazire en çok
hangi türde görülür?
Gazel
25. Fatih Köksal’a
göre hangi nazım şekilleri varlıklarını nazireye borçludur?
Gazeli müşterek, müselles, terbi, tahmis, taştir, tesdis,
tesmin, tetsi’ ve ta’şir şekilleri varlıklarını nazireye borçludur.
26. Nazirelerin gazel
üzerine yoğunlaşmasının sebebi nedir?
Nazirelerin gazel üzerine yoğunlaşmasının sebebi, gazelin
klasik dönem şairlerinin şiir kudretini ispata en yatkın tarz olmasıdır.
27. Bazı gazellerin
kıta ve murabba ile tanzir edilmesinin sebebi ne olabilir?
Bu durum, gazelin kısa bir nazım şekli olmasıyla veya her
şairin düşkün olduğu bir nazım şekli olmasıyla açıklanabilir.
28. Cem Dilçin’e göre
bir şairin gazelini tanzir etmek neyi gösterir?
Cem Dilçin’e göre bir şairin gazelini tanzir etmek ona karşı
duyulan saygıyı, şiirinin, edasının ve üslubunun beğenildiğini gösterir.
29. Edebiyatımızda
nazire yazan şairler hangi şairin şiirini tanzir ettiklerini genellikle hangi
beyitte zikrederler?
Makta beytinde.
30. Türk Edebiyatında
ilk nazireleri hangi şair söylemiştir?
Türk Edebiyatında ilk nazireleri Hakîm Süleyman Ata
söylemiştir.
31. Hakîm Süleyman
Ata kimin şiirlerine nazire söylemiştir?
Ahmet Yesevî
32. Türkçe yazılmış
en eski belagat kitabını kim yazmıştır?
Diyarbakırlı Berdahî
33. Nazire türünün
Anadolu’daki ilk temsilcisi kimdir?
Yunus Emre
34. Ahmet Yesevi’nin,
Behişt duzeh talaşur
talaşmakta beyan bar
Duzeh aytur min artuk
minde Firavn haman bar
ile başlayan
manzumesine nazire yazan şair kimdir?
Hakîm Süleyman Ata
35. Türk Edebiyatında
nazire kelimesi nazireler anlamında ilk defa hangi eserde kullanılmıştır?
Behcetü’l-hadâ’ik fi-mev’izeti’l-halâ’ik
36. Yunus Emre’nin
nazireleri hangi şaire yazılmıştır?
Ahmet Yesevi
37. Yunus Emre’nin,
Aşkın
aldı benden beni
Bana
seni gerek seni
Ben
yanarım dün ü günü
Bana seni gerek seni
dizeleriyle başlayan
şiiri Ahmet Yesevi’nin hangi şiirine naziredir?
Yunus Emre’nin şiiri Ahmet Yesevi’nin,
Aşkın kıldı şeyda beni
Cümle âlem bildi meni
Kaygın sensin tün ü günü
Mene sen ok gerek sen
dizeleriyle başlayan şiire naziredir. Aynı şiiri Ahmedi,
Cihandan ben usanmışam
Bana seni gerek seni
Kamudan usanmışam
Bana seni gerek seni
şeklinde tanzir etmiştir.
38. Anadolu’da Yunus
Emre ile başlayan nazire hangi şairlerle devam etmiştir?
Ahmedi, Nesimi, Şeyhoğlu Mustafa, Ahmed Dâ’î
39. Gönül redifli şiirlerin
ilk başlatıcısı kimdir?
Şeyhoğlu Mustafa
40. Ahmedi çağdaşı
olan şairlerden en çok kimleri şiirlerini tanzir etmiştir?
Nesimi, Şeyhoğlu Mustafa
41. Ahmedi’nin en çok
tenkit ettiği şair kimdir?
Şeyhoğlu Mustafa.
42.
Badeyi
sensiz içersem
Ben bana
kıldım haram
Sen
sana kanım helal
Etmek dilersin etmegil
Yukarıdaki dizeler
kime aittir?
Söz konusu dizeler, Ahmed Dâ’î’nin kendi şiirine yazdığı
naziredendir.
43. Kenzü’l-Kübera
kimin eseridir?
Şeyhoğlu Mustafa
44. Nazire mecmuası
nedir?
Nazire şeklinde yazılmış şiirlerin toplandığı kitaptır.
45. Nazire mecmuaları
neden önemlidir?
Nazire mecmuaları, yazılan şiirleri edebi bir zevke göre ele
alıp onlara ilgi duyarak devam ettiren şairleri vermeleri ve sevilen şiirleri
ortaya koymaları açısından önemlidir.
46. Nazire
mecmualarına geçmeden, kimi şairlere yer veren ve onlardan beyitler alan ilk
şair ve yazar kimdir?
Şeyhoğlu Mustafa
47. Türk Edebiyatında
bilinen ilk nazire mecmuasının adı nedir?
Türk Edebiyatında yazılan ilk nazire mecmuası Ömer b.
Mezîd’in ortaya koyduğu Mecmu’atü’n-nezair adlı eserdir.
48. Genceli
Nizami’nin İskendernamesine Anadolu’da yazılan ilk nazire kime aittir?
Ahmedi
49. Mecmu’atü’n-nezair
ne zaman derlenmiştir?
1437
50. Mecmu’atü’n-nezair’de
kaç şiir vardır?
Mecmuada, 84 şairden 397 şiir vardır.
51. Mecmu’atü’n-nezair
hangi padişaha sunulmuştur?
2. Murat'a.
52. Mecmu’atü’n-nezair’deki
şiirler nasıl sıralanmıştır?
Eserdeki şiirler, kafiyelerinin son harflerine göre sıralanmıştır.
Önce zemin şiirlere ardından bunlara yazılan nazirelere yer verilmiştir.
53. Mecmu’atü’n-nezair’in
orijinal nüshası nerededir?
Mecmuanın orijinal nüshası, Londra’da School of Oriental and
African Studies Library, no:27.689’da bulunmaktadır.
54. 1982 yılında
Mecmu’atü’n-nezair’i yayınlayan yazar kimdir?
1982 yılında Mecmu’atü’n-nezair’i yayınlayan yazar Mustafa
Canpolat’tır. Bu yayının eserin tıpkıbasımı eklenen ikinci baskısı 1995’te
gerçekleştirilmiştir.
55. Karamanoğlu
Beyliği döneminde yaşamış olan ve yazdığı şiirlerin üçte biri nazire olan şair
kimdir?
Karamanlı Nizami
56.
Sernameyi mahabbeti canana yazmışam
Hasret risalesin
varakı cana yazmışam
yukarıdaki beyit kime
aittir?
Ahmed Paşa
57. Mihri Hatun’un
döne döne redifli gazeli hangi şaire naziredir?
Necati Bey’in döne döne redifli gazeline naziredir.
58. Mustafa Arslan’a
göre Mihrî Hatun, Necati Bey’in kaç tane şiirini tanzir etmiştir?
Mustafa Arslan’a göre Mihrî Hatun, Necati Bey’in 55 şiirini
tanzir etmiştir.
59. Timurlular döneminde
nazire karşılığı hangi terimler kullanılmıştır?
İstikbal, tetebbu.
60. Melihi, gönül
redifli murabbaını hangi şaire nazire olarak yazmıştır?
Ahmed Paşa
61. Ahmed Paşa’nın
gönül redifli murabbaına muhammes nazire yazan Osmanlı padişahı kimdir?
Fatih Sultan Mehmet’tir:
Tali’ün yüzü
gülüp olmadı handan nideyin
Yüreğin
derdine bulunmadı derman nideyin
Kastına yar
çeker hançeri bürran nideyin
Virisersin
bu gam u mihnet ile can nideyin
Gönül ey vay gönül vay gönül vay gönül ey vay gönül
62. Ahmed Paşa
tarafından tanzir edilen daha sonra başta Cem Sultan olmak üzere diğer bazı
şairlerimiz tarafından da nazireler yazılan kasidenin ismi nedir?
Kerem Kasidesi
63. Ali Şir Nevai’nin
Mecâlisü’n-Nefais’inde tetebbu kelimesi hangi anlamda kullanılmaktadır?
Nazire anlamında.
64. Latîfî’nin
gazellerinin çoğu hangi şaire nazire olarak söylenmiştir?
Necati Bey’e.
65. Ali Şir Nevai
hangi şaire nazire yazmıştır?
Ali Şir Nevai, Lütfî’nin şiirlerine nazire yazar.
66. Ahmed Fakih’in
Çarhnamesi hangi mecmuada yer almaktadır?
Câmi’ü’n-nezair’de yer almaktadır.
67. 1512’de yazılan
Câmi’ün-nezair kimin eseridir?
Eğirdirli Hacı Kemal
68. Hatai’nin,
Ne buyursa şehâ ferman senindir
Yolunda cân u baş
kurban senindir
ile başlayan şiiri
hangi şaire naziredir?
Şeyhî’nin
Gönül bende
tapuçı cân senindir
Ne buyursa şehâ fermân senindir
ile başlayan şiirine naziredir.
69. Pervane Bey
Mecmuası hangi yüzyılda derlenmiştir?
16. yüzyıl.
70. Pervane Bey
Mecmuasını diğer mecmualardan ayıran nedir?
Pervane Bey Mecmuası şairin kimliğini açıklayan ve birçok
yönden edebiyat tarihine ışık tutan bilgilerin yer alması itibarıyla diğer
mecmualardan farklılık gösterir.
71. 2003’te
Câmi’ün-nezair üzerine doktora çalışması yapan yazar kimdir?
Yasemin Ertek Morkoç
72. Nazire yazan kimi
şairlerin hangi şairin şiirini tanzir ettiklerini makta beytinde zikretmeleri
hangi yüzyıldan itibaren görülmeye başlar?
16. yüzyıldan itibaren görülmeye başlar.
73. Baki’nin,
Saki zamanı ayşı meyi hoşgüvardır
Birkaç piyale nuş
edelim nevbahardır
beyti ile başlayan
Bahar Gazeli hangi şaire naziredir?
Ahmedi’nin,
Saki
alessabah ki faslı bahardır
Vakti şarab u mevsimi vaslı nigardır
beyti ile başlayan gazeline naziredir.
74. Fuzuli’nin
divanındaki ilk gazel olan ve,
Kad enâre’l-ışk li’l-uşşâkı minhâci’l-hüdâ
Sâlik-i rah-ı hakîkat
ışka eyler iktidâ
matla’lı şiir hangi
gazele naziredir?
Fuzuli’nin gazeli Ali Şir Nevai’nin,
Aşrakat min
aksi şemsü’l-ke’si envârü’l-hüdâ
Yâr aksin meyde kör dip câmdın çıktı sadâ
matla’lı gazeline cevaptır.
75. Fuzuli’nin,
içinde,
Ne yanar kimse mana âteşi dilden özge
Ne açar kimse kapım
badı sabadan gayrı
dizelerinin geçtiği
gazeli hangi şaire naziredir?
Necati Bey’in,
Dime kim
yarda yok cevr ü cefadan gayrı
Ne dilersen bulunur mihr ü vefadan gayrı
beytiyle başlayan gazeline naziredir.
76. Fuzuli,
Tutuştu gam adına şâd gördüğüm gönlüm
Mukayyed oldu ol azad
gördüğüm gönlüm
beytiyle başlayan
gazelini hangi şaire nazire olarak yazmıştır?
Hayali-i Kadim’in ilk beyti,
Harap
olupdur ol âbâd gördüğüm gönlüm
Gamında dopdoludur şâd gördüğüm gönlüm
şeklindeki gazeline naziredir.
77. Kansu Gavri’nin
şiirlerine nazire yazdığı şairlerin başında kimler gelir?
Nesimi ve Hasanoğlu.
78. Edirneli
Nazmi’nin Mecmu’aün-nezairinde kaç şiir bulunmaktadır?
Mecmuada 369'u zemin şiir olmak üzere, 5527 şiir
bulunmaktadır. Bunların 5490’ı gazel, otuz yedisi murabbadır. Metnin 33.108
olan toplam beyit sayısı nüsha farklarıyla birlikte 33.440’a ulaşmaktadır.
79. Mecmu’aün-nezair’de
kaç tane şair yer alır?
Mecmuada toplam 357 şair yer alır. Bu şairlerden 67'sinin
zemin şiiri yer almaktadır.
80. Mecmu’aün-nezair’de
en fazla hangi şairin zemin şiiri vardır?
Mecmuada en fazla zemin şiiri olan şair, 51 şiirle Ahmed
Paşa'dır. Ahmed Paşa'ya yazılan nazire sayısı 1035'tir.
81. Mecmu’aün-nezair’i
diğer mecmualardan ayıran nedir?
Mecmau’n-nezâir’de derleyicinin şiirlerin sıralanışını
ayrıntılı bir plan içinde gerçekleştirdiği görülmektedir. Eser hem divanlarda
olduğu gibi kafiyelerin son harfine göre alfabe sırasına hem de aruz
bahirlerine göre tasnif edilmiştir. Ancak Nazmî, sadece mukaffâ mısraları aynı harfle
biten şiirleri bir araya toplamakla yetinmemiş, ayrıca her harfi kendi arasında
kafiye ve rediflerine göre sıraya koymuştur. Şiirler harflere göre
sıralandıktan sonra her harf kendi içinde bahirlere göre remel, hezec, muzâri,
recez, müctes, hafîf, mütekārib sırasıyla dizilmiştir. Nazmî’nin bu titiz
tasnifi, türünün diğer örneklerinde görülmez. Eserde her harfin başlangıcında o
harfin ve bahrin adı yer almakta, ardından “zemin şiir” denilen, kendisine
nazîre yazılan şiir gelmekte, daha sonra nazîreler sıralanmaktadır. Nazîrelerin
dizilişinde şairlere göre belli bir sıra takip edilmemekle beraber genellikle
meşhur şairlerin şiirlerine daha ön sıralarda yer verildiği görülür. Burada
Nazmî kendi nazîrelerine daima her grubun en sonunda yer vermiştir.
82. Kaynaklarda Mecmau’n-nezâir
hangi farklı isimlerle anılır?
Mecmuanın adı bazı nüshalarında ve çeşitli kaynaklarda
Câmiu’n-nezâir, Nezâir-i Nazmî, Nezâirü’l-eş‘âr, Nezâirü’ş-şuarâ,
Mecmau’n-nezâir, Mecmûa-i Nazîre-i Şuarâ-yı İzâm olarak farklı şekillerde
geçmektedir.
83. 2001 yılında
Mecmuaünnezair üzerine doktora çalışması yapan yazar kimdir?
M. Fatih Köksal
84. İstanbullu
Sabri’nin Camiünnezairi hangi eserde zikredilmektedir?
Ahdî’nin Gülşen-i Şuarâsında.
Camiünnezair’de 266 tane şairin toplam 29.461 beyitten
meydana gelen şiirleri bulunmaktadır.
86. Câmiü’n-nezair’in
kaç nüshası bulunmaktadır?
2
87. Pervane Bey
Mecmuasının tek nüshası nerededir?
Topkapı Sarayında.
88. Derleyeni belli
son nazîre mecmuası hangisidir?
Budinli Hisalî’nin Metâli’ü’n-nezairidir.
89. 4. Murat’ın,
Hafız’a Bağdad’a imdâd etmeye er yok mudur
Bizden istimdâd
edersin sende asker yok mudur
beyti ile başlayan
manzum mektubu hangi şiire naziredir?
Mektup, Hafız Ahmed Paşa’nın,
Aldı etrafı
adû imdâda asker yok mudur
Din yolunda baş verir bir merdi server yok mudur
beytiyle başlayan mektubuna hem cevap hem naziredir. Hafız
Ahmed Paşa bu gazelle padişahtan yardım istemiştir.
90. Metâli’ü’n-nezair’in
diğer mecmualardan farkı nedir?
Metâli matla’lar demektir. Bu mecmua, şiirlerin sadece matla
beyitlerine yer vermesinden dolayı diğer mecmualardan farklıdır.
91. Metâli’ü’n-nezair’in
birinci cildi üzerine doktora çalışması yapan yazar kimdir?
Bilge Kaya
92. 17. yüzyıl
şairlerinden Âşık Ömer’in şiirlerini en çok hangi şair tanzir etmiştir?
Gevherî.
93. Edebiyat
tarihimizin kaynaklarından olan nazire mecmuaları yerini hangi eserlere
bırakmıştır?
Tezkiretü'ş-şuaralara bırakmıştır.
94. Nedim’in,
Bûs-i
la’lün şöyle sîr-âb-ı zülâl eyler beni
Kim gören âb-ı hayât
içmiş hayal eyler beni
matlaıyla başlayan
gazeli hangi şiire naziredir?
Fuzuli’nin,
Hayret ey
büt sûretün gördükde lâl eyler beni
Sûret-i hâlüm gören suret hayâl eyler beni
matlaıyla başlayan gazeline naziredir.
95. 18-19. yüzyıl
şairlerini nazire yazmaya iten en önemli sebep neydi?
Önceden ortaya konmuş hazır kalıplara sığınma arzusuydu.
96. Hangi yazara göre
“nazire şiiri gerçek bir atölye çalışması haline getirmişti”?
Ahmet Hamdi Tanpınar
97. Tehzîl en çok
hangi dönemde görülmektedir?
Tehzîl en çok 19-20.
yüzyıllarda görülür.
98. Mustafa Kemal
Atatürk’ün söylediği,
“Vatanın bağrına düşman dayasın hançerini
Bulunur kurtaracak
bahtı kara maderini”
beyti hangi şaire
cevaptır?
13 Ocak 1921 tarihinde yapılan TBMM oturumunda Mustafa Kemal
Atatürk, konuşmasına Namık Kemal’in,
“Vatanın bağrına
düşman dayadı hançerini
Yok mudur kurtaracak bahtı kara maderini”
beytine atıf yaparak başlamış ve “işte ben de bu kürsüden,
bu meclisin reisi sıfatıyla, heyetimizi teşkil eden bütün milletvekilleri
namına ve diyorum ki,
Vatanın bağrına düşman dayasın hançerini
Bulunur kurtaracak bahtı kara maderini”
şeklinde devam etmiştir.
99. Cumhuriyet
döneminin en önemli tehzil şairleri kimlerdir?
Fazıl Ahmet Aykaç
Halil Nihat Boztepe
Necdet Rüştü Efe
Orhan Seyfi Orhon
Yusuf Ziya Ortaç
İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR:
Yorumlar
Yorum Gönder